KHAWNGLUNG 'RUIN'

Kan rawn tarlan thin tawh, Mizo film siam tawh zawng zawnga sum sen tamna ber tiin vawi engemawzah chu kan rawn ti chhuak tawh a. Khawnglung Run film chu an han tlangzarh ta a, tlangzarh zanah phei chuan District hrang hrangah a ruala tihchhuah a ni a, hemi zan hian thlir pawh a hlawhin, Aizawl-ah phei chuan Vana Pa Hall khat leh Chanmari YMA Hall khat an inkokhawm zo a nih kha.
Tu emaw tawngkam hawh zawk ta ila – Mizo film industry-a bung thar min kaipui tu Khawnglung Run chu kan thlir ve a. A siamtute leh a buatsaihtu, a buaipuitute an fakawm rual rualin duhkhawp lohna a lo lang pheuh pheuh a, ka lo beisei sang lutuk nge ni ka beisei pawh a phak hek lo! Mizo film siam tawh zawng zawnga sum seng hnem ber mai a ni lova, tunhmaa Sensiari an tihchhuah dawna fakna leh chanchinbu lama a lan nasat ai fe khan a lang nasa ‘over’, a ‘trailer’ tia sawi theih tur pawh pahnih lai a awm nghe nghe a nih kha.
 
Khati khawpa ‘hype’ nasa chu tiin beiseina sang tak nen ka lo thlir a; mahse, ka beiseina a phawk chhuak zo lo a ni ber a, duhkhawp lohna chuan min tlak buak a. Sawisel tur leh fak tur tam tak karah ka hmuhdan leh ka ngaihdan, ka thlirna tlang atanga ka bih dan piah lamah ka pawm dan hi min pawmpui leh thlirpui lam ngaihtuah hmasa lovin, lo puak chhuak ve phawng phawng mai teh ang.


HISTORICAL FACT
Khawnglung in run chanchin ve chu sawi lo mai ila, a thawnthu vel chu kan hre deuh vek tawh anga. Mizo history-a in runna rapthlak ber a ni tih pawh tu’n kan hai tawh lo’ng chu maw.
Khawnglung Run film hi history behchhana siam a ni a. Hetiang a nih avangin a pawimawh ber pakhat chu a ‘historical fact’ hi a ni a tih theih awm e. Mahse, sum sen tamna ber hian a pawimawh ber hi a thelh deuh em aw chu a tih theihin ka hria.
Lehkhabu thenkhatah chuan Sailo lal Vuttaia’n Fanai lal Khawtindala leh Lungzarh Pawi Lalte phungbawmah sawmin Khawnglung khua chu run puiah a sawm angin kan hmua, Tawlthliahi nuta Thlantlang pawh an tel niawm tak a ni. He film-ah hi chuan Fanai ho ringawtin Khawnglung khua an run anga ngaih theih turin min thlir tir niin a lang.
Khatih lai kha Mizorama Chhim leh Hmar indo lai niin lehkhabuah te chuan kan hmu a, film-ah kha chuan an inrun chhan tak pakhat chu Khawnglung khua mite’n leileta buh an tuh laia an khaw thenawm, a chang phei chuan in auh phak veka thlawhhmate pawh an lakna thin Khuanghlum khaw lalnu Tawlthliahi an auh nawmnah sak a, hemi atanga inhua anga rawn lantir niin, Chhim leh Hmar indona lam reng a lang tawh lo.
Mizo history behchhana siam ni siin, chang khatna chauh hla saa chang hnihna leh chang thumna bawhkana chang li-naa pakai daih te pawh a ang dawn dawnin a hriat. Khawnglung khua an run hunlai hi Chhim leh Hmar indo hunlai a nia, he Khawnglung khua hi an run avanga Chhim lam tlawm ta angin history lehkhabuah hmuh tur a awm a. Hetah pawh hian a historical fact tak a dah bo em aw a tih theih hial ang chu.
ACTING LEH DIALOGUE MAWLH HI
Engang pawhin sum seng tamin, camera hmang tha mah se acting leh dialogue lam a that loh hi chuan he khawvelah film hlawhtling tak a la awm ngai lo! Mizote kan hnufualna leh inzir kan la ngaihna em em pakhat chu mi pahnih emaw a aia tam inkara thusawi emaw, mi inbiakna hrim hrim hi film-ah a ni emaw, short-play-ah a ni emaw kan la hnufual hle. Khawng-lung Run-ah pawh hian hei hi chiang takin kan hmu.
Tu emaw tih dan takah, hmanlai radio-a school naupang lemchang atang khan kan la kal thui lo khawp mai! Mi pahnih khat an inbia hrim hrim khan a boruakah min chen tir lo pawh ti ila kan sawisual awm love. An inbe vel kha by-heart sa sawi chhuak tih an la hriat em em a, “A ni maw.. ka naute’n min rawn hrilh a. Ka lawm lo khawp mai. A thuhrimah Fanai lal ho run hlauvin lal Thuama khan min rawn bel a, tlang khata awm dun hi ka duh vak lova. Mahse, keini min rawn nghenchhan a duh chuan ka ti a, a tlawm zawkah ka tang a. In khuate tawngkam chhuak hian ka nutate thin a khei khawp mai,” tia Tawlthliahi’n a han sawi chap chap te kha ngaih-thlak a hrehawm lek lek.
Chumi piah lamah, an tawngkam hmante hi a tunlai mah mah em aw chu a tih ve nang nang theih ang chu. Kha’ng hunlaia an tawngkam hman tur awm ang deuh, tlema tawng upa kan tih an chi kha a inzep tel tam lo khawp mai.
Acting hrim hrimah pawh hian, inzir kan la ngai nasa kher mai. He film-ah hian ‘action’ a tam a, a pui hlawm khawp mai. Bollywood film te ai pawhin a ‘action’ na na na chu a ang zawkin a hriat a. Mahse, a dangah chuan kan la turu zawk zawk lem lo.
Nula tlangval an inchhaih vel leh an inngaizawng vel kha chu thinlung hi a khawih pha thlawt lo niin a lang. A thawnthuah khan inhmangaih em emin, in-thlahhlel em em angin a kal a, inhmangaih chho angin an chang chho bawk a; mahse, duh aiin an ‘acting’ hi a la ni zaih lo. An hawiher leh an ‘body-language’ bakah ‘facial expression’-ah khan inhmangaihna thuk tak hmuh tur a awmin a lang lo, in lo chik em ka hre law? Thinphu han ti rang pha dup dup hi a awm tam lo khawp mai. A ‘special effects’ velah hma an sawn nasat em em laiin, a ‘basic’ tak zawk – mihring thinlung khawih dap ang chi kha chu an hlamchhiah lutuk mah mah. Tlemin ‘acting’ vel hi tun aiin han ulukin thiam deuh se chuan a tawp ‘romantic scene’ lai tak te phei chuan mittui a ko chhuak pha ngei ang le.
LIGHTS
Khawnglung Run film atanga hmasawnna langsar deuh nia ka hriat ve chu, sound leh special effects lamah Mizo te hi kan duai bik lo tih a lang chiang a. Chala lawmpa feia khawh lai phei kha chu hmuhnawm tak a ni.
A ‘colour tone’ a fuh em em a, a ti hmanlai a; chumiin a hrin chhuah chu ‘costume’ pawh a ti awmang khawp mai. A colour a dik zaih avangin an thuamhnaw inbel pawh a ti hmanlai ruih mai a, chu chuan mit a la hle tih hi sawikai lawh ila.
Chutihlaiin, light lamah hi chuan he film siamtute fimkhur tawk loh hi a lo lang chhuak leh thin, mit an ti kham khawp mai.
Pawi hovin Khawnglung khua an run a, an in te an hal lai leh an buai nuaih nuaih lai scene kha chu fimkhur sen pawh a har khawp anga, chubakah zan a nih avangin a thim lutuk a hlauhawm bawk si anga, a buaithlak ve duh fu ang. Amaherawh chu, ‘camera angle’ han herh danglam hreta lang lo thei tam tak a awm ve bawk e.
Zana shooting neih a nih avangin eng an mamawh tih chu tlang hriat a ni. Mahse, a scene pakhatah phei chuan an khaw tualah ‘street light’ ni awm tak kha a eng vu vu mai a. Chu chu minute 54-na bawr velah khan hmuh tur a awm ang.
Khawnglung khua hian ‘street light’ eng tak mai an lo nei tawh reng nge chu ka hre lo. An in run lai khan ‘close-up’-a an lak kha chuan chutiang hmuh tur a vang fu; mahse, ‘long-shot’ hman a nih chiah khan ‘light’ tih hriat lutuk kha a rawn lang thin kha a ni a. Hetah hian ‘continuity error’ an tih ang chi hi hmuh tur a tamin mit a ti kham!
A PLOT
Khawnglung tih hi chuan rilrua lo lang nghal mai hi a awm a. Khawnglung Run tih film a lo rik tawh hi chuan Chala leh Thangi an lo lang nghal ang. Film-ah chuan a thawnthu lai mu an luah dun ti ila kan sawi-sual tampui awm love. Mahse, script-writing lam hi duhthu a sam hauh lo mai. Ralin Chali leh Thangi a pawh then hnua, an han inhmuh leh dante kha a hmanhmawh mah mah niin a ngaih theih a, a plot kha a ngaihnawm tur angin a ngaihnawm miah loh phah! Hei hian a plot kha a hausak tawk lohzia a rawn pholang maiah a ngaih theih a. Entirna’n mai mai – a Epic-ah khan plot pakhat mai ni lo, sub-plot tih ang chite kha awm ta se chuan he film hi a chawisang lehzual anga. ‘Action’ lai tih loh chu a ti ‘boring’ fai deuh vek kher lo mai thei a ni.
A plot-ah rau rau pawh hian kan Mizo zia, kan nunphung emaw kan hmanraw neih emaw, kan tradition lam hawi hrim hrim hi ‘over’ ni si lovin rawn zep lang tel thei ta se, tunlai thangtharte tan message a ni nghal bawkin a rinawm.
A tawp dan mawlh mai hi a beidawnthlak! Hetah pawh hian he film hi a hlawhtlin palh tak thuta chhunzawmna siam leh ‘hisap’-a duan a ang lek lek mai. A thawnthu khan a vawrtawp min thlenpui thut lovin, a thlirtu tana nghahhlelhawm deuhin ti muang hret se, a tawi zawngin – subversion lam hi han ti hausa deuh hret se a hmuhnawm zual ngeiin a rin-awm.
A HNUKHARNA
Thangi an man laia a thawmhnaw inbel leh an phuar hnua a thuamhnaw te kha a inmil miah lo tihte, he film tir lama rangva In lo lang te, silai kawma a neitu hming inziak langte kha sawi tel tawh lohah ti mah ila, Hollywood khawvela film hlawhtling tak takte pawhin tlin lohna leh sel-na tur tam tak an nei fo thin tiin kan inhnem thei ang chu. Hmanrua nei famkim zawk leh changtlung zawkte pawhin an ti sual fo a, Khawnglung Run-ah pawh tihsual leh tih fuh chiah loh chu a awm lo thei lova, tihfuh fe fe pawh a tam mai. Tun tum atan chuan chutiang lam chu duhtawk hrih phawt ila. Chutihlaiin, a buaipuitute, a siamtute tumruhna leh inpekna zawng zawngte ngaihtuah chuan chawimawi an phu ve thlawt, fak pawh an phu khawp mai.

Comments

Popular posts from this blog